کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: مقتل


تدابیر نظامی امام شب عاشورا و اقدامات اصحاب امام

درباره : روایت های خروج از مدینه تا شب عاشورا
منبع : پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۱۴۸

تدابیر نظامی امام شب عاشورا: امام علیه‌السلام در شب عاشورا دستور دادند خيمه‌ها را به هم نزديك كنند، به شکلی كه طناب‌هاي مهار چادر‌ها را در بين همديگر نهادند تا دشمن نتواند در زمان حمله به خيام در لابه لاي خيمه‌ها جولان بدهد. همچنین امام علیه‌السلام در پشت خيمه‌ها خندقی كَندند[1]و آن را پُر از هيزم و نيزه كردند تا هنگام جنگ با آتش زدن آن‌ها از حمله دشمن به خيام جلوگيري كنند و تنها از روبه رو با دشمن به مقابله بپردازند.[2]

همچنین در شب عاشورا امام حسين علیه‌السلام حضرت علي اكبر را همراه ۵۰ نفر از اصحاب فرستادند كه آب به خيمه‌ها برسانند كه اين كار در تاريكي شب انجام شد. وقتي آب به خيمه‌ها رسيد سیّدالشهدا علیه‌السلام رو به اصحاب كردند و فرمودند: برخيزيد،آب بنوشيد، وضو بسازيد، غسل كنيد و لباس‌هاي خود را بشویيد كه اين لباس‌ها كفن‌هاي شما هستند. از این‌رو اصحاب، غسل شهادت كردند، خود را معطّر ساختند و نوره كشيدند و تا صبح به عبادت و راز و نياز با خدا پرداختند.[3]


نشان دادن جایگاه اصحاب در بهشت

وقتی امام علیه‌السلام ابراز ارادت و اخلاص یارانشان را دیدند آن‌ها را دعا كردند و بعد به اذن الهي جايگاه و مقام هر یک را در بهشت برين به آن‌ها نشان دادند[4] به همین دلیل بود که در روز عاشورا برای به میدان رفتن از یکدیگر سبقت می‌گرفتند، از این‌رو در زیارت ناحیه مقدّسه می خوانیم: لَقَدْ کَشَفَ الله لَکُمُ الْغِطَاءَ وَ مَهَّدَ لَکُمُ الوِطَاءَ وَ اَجْزَلَ لَکُمُ العَطَاء.

وفاداری یکی از اصحاب امام: در اين شب[5] به يكي از ياران امام علیه‌السلام به نام مُحَمَّد بْنِ بَشير خبر رسید كه پسرش را در مرز ري دستگير كردند؛ امام به ايشان فرمودند: خداوند رحمتت كند! برو و براي آزادي فرزندت اقدام كن. مُحَمَّد بْنِ بَشير عرض کرد مرا حيوانات صحرا تكّه پاره كنند، اگر بخواهم شما را تنها بگذارم! امام علیه‌السلام فرمودند: پس اکنون كه خودت نمي‌روي، اين لباس را به پسرت بده كه براي آزاد كردن برادرش به عنوان هديه ببرد و سپس پنج دست لباس به قيمت هزار دينار به مُحَمَّد بْنِ بَشير اهدا کردند. [6]

پاورقی ها:

[1]. کندن خندق در اعلام الوری و نزدیک کردن خیمه به یکدیگر در الفتوح، مَطالِبُ السَّئووُل و مَقْتَل خوارزمی  نیامده است.

[2]. أمالی صدوق۳۰/۱۵۶؛ تاریخ الامم والملوک ۵/۴۲۱؛ الاخبارالطِوال۳۰۲؛ الفتوح ۵/۹۶؛ الارشاد ۲/۱۳۹ و۱۴۱؛ قمقام ۳۸۵؛ الکامل فی‌التاریخ۱۱/۱۶۶؛ إعْلام الوَری ۳۳۸؛ مناقب آل ابی طالب ۴/۹۹؛ مَقْتَل خوارزمی ۱/۳۵۲؛ مَطالِبُ السَّئووُل ۲۶۴؛  کامل بهائی ۶۲۴؛ جلاءالعیون۵۵۲؛ بحارالأنوار۴۵/۳؛ مقتل مقرّم۱۶۶؛ نفس المهموم ۲۰۴؛ منتهی الآمال ۴۰۷؛ کبریت احمر ۴۷۹؛ فیض العلام ۲۰۱؛ ناسخ التّواریخ ۳۹۳؛ وقایع الأیام ۳۱۹؛ مقتل امام حسین ۱۲۰؛ مهیج الأحزان ۲۳۵؛ دمعة الساکبه ۳۴۹و۳۵۱؛ مقتل جامع ۱/۷۳۰ . این گزارش در أمالی صدوق به طور مختصر آمده است.

[3]. أمالی صدوق۳۰/۱۵۶؛ جلاءالعیون۵۵۲؛ منتهی‌الآمال۴۰۰؛ نفس‌المهموم۲۰۴؛ قمقام۳۸۷؛ وقایع‌الأیام ۳۱۸؛ مهیج الأحزان ۲۳۵؛ دمعة الساکبه ۳۴۹. این گزارش در أمالی صدوق، وقایع الأیام، مهیج الأحزان و دمعة الساکبه به طور مختصر آمده است.

[4]. الخرائج والجرائح ۲/۸۴۷ ؛ بحارالأنوار۴۴/۲۹۸؛ جلاءالعیون ۵۵۱ ؛ منتهی الآمال ۴۰۵؛ نفس المهموم ۲۲۴؛ مقتل مقرّم ۱۶۱؛ وقایع الأیام ۲۹۸؛ مهیج الأحزان ۲۲۳ و ۲۳۵؛ قمقام ۳۸۶؛ مقتل جامع ۱/۷۲۴.

[5]. در مقاتل الطالبیین و مُثیرُالاَحزان روز عاشورا ذکر شده است. ضمناً این روایت در مقاتل الطالبیین به اختصار آمده است.

[6]. مقاتل الطالبییـن ۱۱۶؛ اللهوف ۸۳ ؛ مُثیرُالأحْزان ۱۹۸؛ الطبـقات الکبری ۵/۹۹؛ تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ ۲/۲۷۱؛ جلاءالعیون ۵۵۲؛ بحـارالأنوار۴۴/۳۹۴؛ منتهی الآمال ۴۰۵ ؛نفس المهموم۲۰۲؛ مقتل امام حسین ۱۱۹؛ مقتل مقرّم ۱۶۰؛ ناسخ التّواریخ ۳۸۸؛  وقایع الأیام ۲۸۳؛ مهیج الأحزان ۲۳۵؛ دمعة الساکبه ۳۴۴ ؛ مقتل جامع ۱/۷۲۸.